مثالی از ردیف دستگاه آواز و گوشه و مقایسه با فرش ایرانی

مثالی از ردیف دستگاه آواز و گوشه و مقایسه با فرش ایرانی

برای روشن‌تر شدن مبحث ردیف، دستگاه، آواز و گوشه به مقایسه­ ای بین موسیقی و فرش ایرانی می­ پردازیم.

همان‌طور که می­دانید نقوشی چون گُل، مرغ، بُته، تُرنج، لَچَک، تُره، شکارچی، آهو، خطوط اسلیمی، حاشیه، چنگ­ ها، گره­ ها و رنگ‌های مختلف بِژ، اَناری، رُناسی و غیره دستمایه­ ی طراحی و اجرای فرش‌های متنوع و زیبا در مناطق مختلف ایران می­ باشند.

حال می‌توان تک تک این نقوش، خطوط و رنگ‌ها را با گوشه­ های موسیقی ایرانی مقایسه نمود، یعنی هر رنگی و یا هر نقشی را یک‌گوشه در فرش ایرانی نامید.

بهتر است کل مجموعه­ ی نقوش، خطوط، رنگ‌ها و علم تناسب و ترکیب کردن آن‌ها را نیز، ردیف فرش ایرانی بنامیم.

و آن‌گونه که در طراحی یک فرش هیچ‌گاه از تمامی اشکال و رنگ‌ها استفاده نمی­ گردد و فقط تعدادی از نقوش و رنگ‌های متناسب و هم‌طراز باهم، ترکیب‌شده و بکار می­ روند، می‌توان هر نوع فرش ایرانی را یک دستگاه فرض نمود.

مثلاً در اقلیم بختیاری نقوشِ خشتی، شکارچی، حیوان، گل‌وبته، تفنگ و گوزن و آهو استفاده می­شود که در فرش نائین هیچ‌گاه به کار نمی­ آید.

بنابراین فرش بختیاری دستگاهی است با گوشه‌های خاصِ خودش و فرش نائین دستگاهی دیگر با گوشه­ هایی دیگر.

آوازهـــا را هم می‌توان با فرش­ هـای گِرد یا حاشیـه مقایسـه نمود که از یک الگوی اصلی تبعیـت می­ کنند اما ساده­ تر، کوچک ­تر و کم­ نقش­ ترند.

استاد علینقی وزیری در کتاب تئوری خود، ردیف موسیقی ایرانی را به کشور، دستگاه را به اُستان، آواز را به شهر و گوشه را به تک­ تک خانه­ ها تعبیر نموده است.

این متن برگرفته از کتاب شنونده پارسی اثر جلیل سجاد است.

این کتاب همراه با آلبوم صوتی حاوی 6 عدد سی دی موسیقی عرضه می گردد و به روشی ساده و نوین دستگاه های موسیقی ایرانی را به شما می آموزد.

خرید آلبوم شنونده پارسی از وب سایت رسمی جلیل سجاد www.jalilsajad.com